विवाह जीवनकै महत्वपूर्ण निर्णयमध्ये एक हो, जसले व्यक्ति मात्र होइन, परिवार, समाज, र भविष्यलाई समेत प्रभावित गर्छ। तर, नेपाली समाजमा अझै पनि विवाहलाई गम्भीर रूपमा नलिई हतारमा गरिने परम्परा व्याप्त छ। कम उमेरमा विवाह गर्नु, सामाजिक वा पारिवारिक दबाबमा निर्णय लिनु, र भविष्यको आवश्यक तयारी नगरी विवाह बन्धनमा बाँधिनुले दाम्पत्य जीवनमा कैयौं चुनौती निम्त्याउने सम्भावना रहन्छ।

१. विना सोचविचार हतारमा विवाह

नेपाली समाजमा विवाहलाई परिवारको प्रतिष्ठासँग जोडेर हेर्ने चलन छ। उमेर पुग्ने बित्तिकै विवाह गरिदिनुपर्छ भन्ने मानसिकता धेरै अभिभावकमा पाइन्छ। यसले गर्दा केटाकेटीले आफ्नै जीवनसाथी चुन्ने मौका पाउँदैनन् र विवाहित जीवनमा कठिनाइ झेल्न बाध्य हुन्छन्।

२. कम उमेरमा विवाह र अपरिपक्व निर्णय

कम उमेरमा गरिने विवाहले अनुभूति कमजोर बनाउँछ। सम्बन्धलाई गम्भीर रूपमा लिन नसक्ने, जिम्मेवारी पूरा गर्न नसक्ने, र दाम्पत्य जीवनलाई सहज बनाउन नसक्ने कारणले धेरै युवा-युवती समस्यामा पर्छन्।

३. दाम्पत्य जीवनमा समस्या

हतारमा गरिएको विवाहले एकअर्काको स्वभाव बुझ्न नपाइने मात्र होइन, पारिवारिक पृष्ठभूमि, रुचि, सोच, र लक्ष्यका विषयमा पर्याप्त छलफल हुन पाउँदैन। यसले वैवाहिक जीवनमा निरन्तर तनाव र असन्तुष्टि निम्त्याउँछ।

४. विवाह: एक सोचविचार गर्नुपर्ने निर्णय

विवाहलाई भाग्य वा संयोगको रूपमा मात्र लिनु गलत हो। यो सोचविचारपूर्वक गरिनु पर्ने निर्णय हो, किनकि यसले जीवनको सम्पूर्ण मार्गलाई फरक बनाउँछ।

विवाहअघि विचार गर्नुपर्ने पक्षहरू

१. फरक संस्कृतिको संयोजन

विवाह दुई फरक व्यक्ति मात्र होइन, फरक संस्कार, पालनपोषण, विचारधारा, र रुचिका मानिसहरूको मिलन हो। यी कुराहरू बुझ्न र स्वीकार्न नसक्दा सम्बन्धमा दरार आउन सक्छ।

२. एकअर्काको रुचि, सोच, र लक्ष्य बुझ्नु

वैवाहिक सम्बन्ध बलियो बनाउनका लागि जोडीले एकअर्काका रुचि, सपना, करियर योजना, र परिवारका अपेक्षाहरूबारे खुलेर कुरा गर्नुपर्छ।

३. धैर्यका साथ बुझ्नुपर्छ

प्रोफेसर टेड हस्टनका अनुसार, विवाहअघि कम्तीमा केही वर्षको सम्बन्ध विकास आवश्यक हुन्छ। विवाह बन्धनमा बाँधिनुअघि एकअर्काको सकारात्मक र नकारात्मक पक्ष बुझ्नुपर्छ।

४. स्पष्ट निर्णय लिनु आवश्यक

“किन विवाह गर्न चाहनुहुन्छ?” यो प्रश्नको उत्तर खोज्नु अत्यन्त जरुरी छ। समाज वा परिवारको दबाबमा होइन, आफ्नै इच्छाबाट विवाह गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ।

५. परिवारको दबाबमा निर्णय नगर्नु

“अब त उमेर पुगिसक्यो” भन्ने समाजको दबाबमा विवाह गर्नु हतारको निर्णय हुनसक्छ। यसले भविष्यमा पछुतो हुन सक्छ।

६. आर्थिक अवस्था बुझ्नुपर्छ

विवाहपछि पारिवारिक खर्च कसरी व्यवस्थापन गर्ने भन्ने कुरामा प्रस्टता आवश्यक छ। यदि आर्थिक अवस्था कमजोर छ भने त्यसलाई सुधार गर्ने उपायहरू पहिल्यै खोज्नुपर्छ।

सम्बन्धका लागि महत्त्वपूर्ण कुराहरू

१. घर खर्चको स्रोत खोज्नु आवश्यक

यदि दुवै जनाले आम्दानी गर्न सक्दैनन् भने विवाहअघि नै खर्च व्यवस्थापनको योजना बनाउनु आवश्यक हुन्छ।

२. एकअर्काको स्वभाव पहिल्यै बुझ्नुपर्छ

विवाहपछि जोडीले बदलिन्छन् भन्ने सोच राख्नु गलत हो। सम्बन्धमा स्थायित्व ल्याउन विवाहअघि नै एकअर्काको स्वभाव बुझ्न जरुरी छ।

३. स्वभाव परिवर्तन नहुने कुरा स्वीकार्नु

कोही पनि मानिस पूर्ण रूपमा परिवर्तन हुँदैन। विवाहपछि स्वभाव परिवर्तन गरिदिन्छु भन्ने सोच राख्नु गलत हो।

४. रिसाहा मानिससँग विवाह गर्दा सोच्नुपर्छ

यदि तपाईंको पार्टनर स्वभावैले रिसाहा छ भने विवाहपछि साना-तिना कुरामा पनि झगडा हुन सक्छ।

५. क्रोध नियन्त्रण नगर्ने पार्टनर खतरनाक हुन सक्छ

धेरै रिस उठ्ने, झर्किने, अथवा हिंस्रक प्रवृत्ति भएका व्यक्तिहरूले विवाहपछि सम्बन्धलाई बिगार्ने सम्भावना उच्च हुन्छ।

६. मायाको मूल्यांकन गर्नुपर्छ

विवाहअघि तपाईंको पार्टनरले तपाईंलाई कत्तिको माया गर्छ भन्ने बुझ्न जरुरी छ। यदि माया मात्र औपचारिक देखिन्छ भने विवाह गर्नु उपयुक्त हुँदैन।

७. भावनाको कदर नगर्ने पार्टनरसँग विवाह नगर्नु

यदि तपाईंको पार्टनरले तपाईंका भावनालाई सम्मान गर्दैन भने विवाहपछि सम्बन्धमा समस्या निम्तिन सक्छ।

८. खुसीको लागि कदम चाल्ने जोडी खोज्नु

यदि तपाईंको पार्टनरले तपाईंलाई खुसी राख्न वा तपाईंको लागि केही सानो प्रयास गर्न चाहँदैन भने त्यसमा गम्भीर सोचविचार गर्नुपर्छ।

९. मनको कुरा गर्नुपर्छ

विवाहअघि खुलेर कुरा गर्न सकिँदैन भने, विवाहपछि सम्बन्ध स्वस्थ रहन गाह्रो हुन्छ।

१०. माया नभए विवाह नगर्नु

मायाविहीन सम्बन्ध टिक्दैन। यदि दुवै जनाले एकअर्कालाई माया गर्दैनन् भने, विवाहले समस्या मात्र निम्त्याउँछ।

निष्कर्ष

विवाह जीवनको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण निर्णय हो। हतारमा लिइएको निर्णयले जीवनभरको पश्चात्ताप निम्त्याउन सक्छ। त्यसैले विवाहअघि एकअर्काको रुचि, सोच, स्वभाव, वित्तीय अवस्था, र पारिवारिक पृष्ठभूमि बुझेर मात्र अगाडि बढ्नुपर्छ। समाजको दबाब, उमेरको डर, वा अन्य कारणले हतारमा गरिएको विवाहले दीर्घकालीन तनाव निम्त्याउन सक्छ। त्यसैले विवाहलाई एउटा सोचविचारपूर्वक गरिएको निर्णयका रूपमा लिनुपर्छ, जसले जीवन सुखमय बनाओस्।