स्पोर्टस् ब्रा, जसलाई नेपालीमा खेलकुद ब्रा पनि भनिन्छ, आजकल महिलाहरूको दैनिक जीवनको अभिन्न अंग बनिसकेको छ । यो साधारण देखिने डिजाइनले महिलाहरूको स्वास्थ्य, आत्मविश्वास र सामाजिक जीवनमा ठूलो परिवर्तन ल्याएको छ । तर, यसको इतिहास र महत्त्वलाई धेरैले बिर्सिएको वा ध्यान नदिएको हुन सक्छ । यो लेखमा हामी स्पोर्टस् ब्राको इतिहास, यसले महिलाहरूको जीवनमा ल्याएको सकारात्मक परिवर्तन, र कस्तो ब्रा लगाउनुपर्छ भन्ने बारेमा विस्तृत रूपमा चर्चा गर्नेछौं ।
स्पोर्टस् ब्राको इतिहास
ब्राको इतिहास निकै लामो र रोचक छ । प्राचीन कालमा महिलाहरूले आफ्नो स्तनलाई आड दिन विभिन्न प्रकारका कपडा वा पट्टाहरू प्रयोग गर्थे । यद्यपि, आधुनिक ब्राको सुरुवात १९ औं शताब्दीमा भएको मानिन्छ । सन् १९१४ मा मेरी फेल्प्स ज्याकोबले पहिलो आधुनिक ब्राको पेटेन्ट दर्ता गरेकी थिइन् । उनले दुईवटा हातका रुमाल र रिबन प्रयोग गरेर यो ब्रा बनाएकी थिइन्, जुन त्यस समयको लागि क्रान्तिकारी कदम थियो ।
स्पोर्टस् ब्राको इतिहास भने २० औं शताब्दीको मध्यतिरबाट सुरु हुन्छ । सन् १९७७ मा लिसा लिन्डाल, हिन्डी मिलर र पोल्ली स्मिथले पहिलो स्पोर्टस् ब्रा डिजाइन गरे । उनीहरूले पुरुषहरूको जकस्ट्र्यापबाट प्रेरणा लिएर व्यायाम गर्दा महिलाहरूको स्तनलाई उचित आड दिने ब्रा बनाए ।
यो ब्रालाई “जोगब्रा” नाम दिइएको थियो, जुन पछि गएर स्पोर्टस् ब्राको रूपमा विश्वभर लोकप्रिय भयो । यो डिजाइनले महिलाहरूलाई खेलकुद र शारीरिक गतिविधिमा सहभागी हुन सजिलो बनायो । त्यसयता, स्पोर्टस् ब्राको डिजाइन र प्रयोगमा ठूलो विकास भएको छ, र यो आजको समयमा फेशन र कार्यक्षमताको संयोजन बनेको छ ।
स्पोर्टस् ब्राले ल्याएको सकारात्मक परिवर्तन
स्पोर्टस् ब्राले महिलाहरूको जीवनमा बहुआयामिक प्रभाव पारेको छ । यो केवल एक लुगा मात्र नभएर स्वास्थ्य, आत्मविश्वास र सामाजिक परिवर्तनको माध्यम बनेको छ । यहाँ यसले ल्याएका प्रमुख सकारात्मक परिवर्तनहरू उल्लेख गरिएको छ:
१. स्वास्थ्यमा सुधार
व्यायाम वा शारीरिक गतिविधिको क्रममा स्तनलाई उचित आड नहुँदा दुखाइ र असुविधा हुन सक्छ । अध्ययनहरूले देखाउँछन् कि गलत आडले स्तनको तन्तुमा क्षति पनि पुर्याउन सक्छ । स्पोर्टस् ब्राले स्तनलाई स्थिर राख्छ र गतिविधिको समयमा हुने हलचललाई कम गर्छ । यसले महिलाहरूलाई दौडने, उफ्रने वा अन्य शारीरिक व्यायाम सहज रूपमा गर्न प्रोत्साहन गर्छ । स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन यो एक महत्त्वपूर्ण सहयोगी बनेको छ ।
२. आत्मविश्वासमा वृद्धि
स्पोर्टस् ब्राले महिलाहरूलाई शारीरिक गतिविधिमा संलग्न हुँदा आफ्नो शरीरप्रति विश्वस्त बनाउँछ । व्यायामको समयमा असुविधा वा लाजको डर हटाएर यो ब्राले उनीहरूलाई स्वतन्त्र रूपमा हिँडडुल गर्न र आफ्नो क्षमता प्रदर्शन गर्न मद्दत गर्छ । यो आत्मविश्वास खेलकुददेखि दैनिक जीवनसम्म फैलिन्छ ।
३. फेशनको नयाँ आयाम
आजकाल स्पोर्टस् ब्रा केवल कार्यात्मक वस्तु मात्र होइन, यो फेशनको एक हिस्सा पनि बनेको छ । विभिन्न रंग, डिजाइन र स्टाइलमा उपलब्ध यो ब्रालाई धेरै महिलाहरूले दैनिक पहिरनको रूपमा प्रयोग गर्छन् । यो जिममा मात्र नभएर क्याजुअल पहिरनको रूपमा पनि लोकप्रिय छ । यसले महिलाहरूलाई स्टाइलिस र आत्मविश्वासी बनाउन सहयोग गरेको छ ।
४. सामाजिक परिवर्तन
स्पोर्टस् ब्राले महिलाहरूलाई खेलकुद र शारीरिक गतिविधिमा सहभागी हुन प्रेरित गरेको छ । विगतमा, उचित पहिरनको अभावले महिलाहरू यस्ता गतिविधिबाट टाढा रहन्थे । तर, यो डिजाइनले उनीहरूलाई खेल मैदानदेखि व्यायामशालासम्म सक्रिय बनाएको छ । यसले लैंगिक समानताको क्षेत्रमा पनि सकारात्मक प्रभाव पारेको छ ।
कस्तो ब्रा लगाउनुपर्छ?
सही ब्रा छनोट गर्नु स्वास्थ्य र आरामदायित्वका लागि महत्त्वपूर्ण छ । गलत ब्राले असुविधा मात्र होइन, स्वास्थ्य समस्याहरू पनि निम्त्याउन सक्छ । यहाँ ब्रा छनोट गर्दा ध्यान दिनुपर्ने प्रमुख कुराहरू उल्लेख गरिएको छ:
१. सही साइज
ब्राको साइज सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण पक्ष हो । गलत साइजको ब्राले ढाड दुख्ने, काँधमा चोट लाग्ने वा स्तनमा असुविधा उत्पन्न गर्न सक्छ । सही साइज पत्ता लगाउन स्तनको माथिल्लो भाग (बस्ट) र तल्लो भाग (अन्डर बस्ट) को परिधि नाप्नुपर्छ । धेरै पसलहरूमा साइज मापनको सुविधा पनि उपलब्ध हुन्छ ।
२. गुणस्तरीय सामग्री
ब्राको सामग्रीले आराम र स्वास्थ्यमा ठूलो प्रभाव पार्छ । सूती, नायलन र स्प्यान्डेक्स जस्ता श्वासप्रश्वास गर्न सक्ने र लचिलो सामग्री उपयुक्त मानिन्छन् । पसिना सोस्ने र छालामा जलन नहुने सामग्री छनोट गर्नुपर्छ ।
३. प्रकारको छनोट
बजारमा विभिन्न प्रकारका ब्राहरू उपलब्ध छन्, जस्तै स्पोर्टस् ब्रा, पुष-अप ब्रा, ब्रालेट आदि । खेलकुदका लागि स्पोर्टस् ब्रा, दैनिक प्रयोगका लागि ब्रालेट वा सामान्य ब्रा उपयुक्त हुन्छ । आफ्नो आवश्यकता र गतिविधि अनुसार प्रकार छनोट गर्नुपर्छ ।
४. आडको स्तर
ब्राले उचित आड प्रदान गर्नुपर्छ । विशेषगरी शारीरिक गतिविधिको समयमा स्पोर्टस् ब्राले उच्च आड दिन्छ । भारी स्तन भएका महिलाहरूले थप बलियो सपोर्ट भएको ब्रा प्रयोग गर्नुपर्छ ।
५. डिजाइन र आराम
सिमलेस (बिना सिलाइका) ब्राहरू छालामा कम घर्षण गर्छन् र लामो समय लगाउँदा आरामदायी हुन्छन् । साथै, पट्टा र हुकको डिजाइनले पनि असर गर्छ । चौडा पट्टा भएको ब्राले काँधमा कम दबाब दिन्छ ।
नेपालमा स्पोर्टस् ब्राको प्रयोग
नेपालमा ब्राको प्रयोग बढ्दै गए पनि सही जानकारी र जागरूकताको अभाव छ । धेरै महिलाहरूले गलत साइज वा प्रकारको ब्रा प्रयोग गर्छन्, जसले स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छ । ग्रामीण क्षेत्रमा त झन् यो विषयमा खुलेर कुरा गर्न पनि हिचकिचाहट हुन्छ । नेपालमा ब्राको महत्त्व र सही प्रयोगबारे जागरूकता फैलाउन आवश्यक छ । पसलहरूमा साइज मापन र परामर्शको सुविधा बढाउन सके यो समस्या कम गर्न सकिन्छ ।
अन्त्यमा, स्पोर्टस् ब्रा साधारण देखिए पनि यसको प्रभाव असाधारण छ । यसले महिलाहरूलाई शारीरिक, मानसिक र सामाजिक रूपमा सशक्त बनाएको छ । सन् १९७७ मा जोगब्राको रूपमा सुरु भएको यो डिजाइन आज फेशन र स्वास्थ्यको प्रतीक बनेको छ । सही साइज, सामग्री र प्रकारको ब्रा छनोट गरेर महिलाहरूले आफ्नो जीवनलाई थप सहज र आत्मविश्वासी बनाउन सक्छन् । नेपालमा पनि यसको प्रयोग र जागरूकता बढाउन सके महिलाहरूको जीवनस्तरमा सुधार आउनेछ ।
