हाम्रो भान्सामा प्रयोग हुने सागसब्जीले खानालाई स्वादिलो र पोषिलो बनाउँछ । टमाटर, पालक, कुन्दरुजस्ता तरकारी पोषक तत्वले भरपूर हुन्छन् भने धनियाँ र कढीपत्ताजस्ता मसला औषधीय गुणले युक्त छन् । तर, यी तरकारी पकाउँदा हामीले ख्याल नगर्दा पोषक तत्व नष्ट हुने जोखिम रहन्छ । पोषणविद्हरूका अनुसार, तरकारीलाई कम पकाएर यसको पौष्टिकता जोगाउन सकिन्छ । यहाँ केही तरकारी र तिनको स्वस्थ प्रयोगबारे चर्चा गरिएको छ ।
टमाटर
टमाटर दाल, तरकारी र मासुका परिकारमा व्यापक रूपमा प्रयोग हुन्छ । तर, यसलाई लामो समय पकाउँदा पोटासियम र भिटामिन सी जस्ता तत्व नष्ट हुन्छन् । काँचो टमाटर स्वास्थ्यका लागि निकै लाभदायक मानिन्छ । दालमा टमाटर मिसाउनु छ भने स-साना टुक्रा बनाएर पकाइसकेपछि माथिबाट छर्किनु उत्तम हुन्छ । साथै, भेलपुरी, चनाजोर गरमजस्ता खानामा काँचै प्रयोग गर्दा पनि स्वाद र स्वास्थ्य दुवै फाइदा लिन सकिन्छ ।
पालक
आइरनको कमी भएका व्यक्तिलाई चिकित्सकले पालक खान सुझाउँछन् । १०० ग्राम पालकमा ९१ प्रतिशत पानी, ३ ग्राम प्रोटिन, भिटामिन सी, भिटामिन के, क्याल्सियम, फाइबर र ओमेगा-३ जस्ता तत्व पाइन्छ । मांसाहारी परिवारका लागि यो झनै उपयोगी छ । तर, पालकलाई धेरै पकाउँदा यसको प्राकृतिक जलतत्व नष्ट हुन्छ । त्यसैले, पालकलाई सफा पानीमा हल्का उमालेर, मनतातो पानीमा पकाएर वा पकिसकेको दालमा काटेर मिसाउँदा राम्रो हुन्छ । यसो गर्दा दालको स्वाद बढ्छ र पालकको पोषण पनि जोगिन्छ ।
कुन्दरु
कुन्दरुमा मधुमेह नियन्त्रण गर्ने र फाइबरको मात्रा हुने भएकाले मोटोपन घटाउन सहयोग गर्छ । यसलाई काँक्राझैं काँचै सलादका रूपमा खान सकिन्छ । यसबाहेक, पुदिना, सिमला मिर्च र टुसा पलाएको अनाजलाई पनि काँचै प्रयोग गर्नु फाइदाजनक हुन्छ । सलादमा कागती, हरियो खुर्सानी, धनियाँ र प्याज थप्दा स्वाद र पोषण अझ बढ्छ ।
काउली
काउलीमा भिटामिन सी, भिटामिन के र फाइबर प्रचुर मात्रामा पाइन्छ, जसले रोग प्रतिरोधक क्षमता बढाउन र पाचन प्रणालीलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ । तर, यसलाई धेरै पकाउँदा पोषक तत्व घट्छ । काउलीलाई हल्का उमालेर वा बाफमा पकाएर खाँदा यसको पौष्टिकता कायम रहन्छ । सलाद वा हल्का भुटेर मसला हालेर पनि यसको स्वाद र फाइदा लिन सकिन्छ ।
गाजर
गाजर भिटामिन ए, बीटा-क्यारोटिन र फाइबरको राम्रो स्रोत हो, जसले आँखाको स्वास्थ्य र छालालाई फाइदा पुर्याउँछ । धेरै पकाउँदा यसको रंग र पोषक तत्व नष्ट हुन सक्छ । गाजरलाई काँचै सलादका रूपमा, हल्का उमालेर वा जुस बनाएर प्रयोग गर्नु उत्तम हुन्छ । यसमा थोरै कागती वा मह मिसाउँदा स्वाद थप राम्रो हुन्छ ।
यी तरकारीलाई कम पकाएर वा काँचै खाँदा स्वाद र स्वास्थ्य दुवैको लाभ लिन सकिन्छ । भान्सामा सानो सावधानीले ठूलो फाइदा पुर्याउँछ ।
